THE GREAT SERPENT MOUND
Verspreid over heel Noord-Amerika zijn er zo’n 100.000 door mensenhanden opgeworpen aarden heuvels te vinden. Een groot aantal daarvan ligt in het dal van de Ohio, maar ook aan de oevers van de Illinois en de Mississippi, vanaf de Grote Meren tot aan de Golf van Mexico. Deze heuvels variëren in grootte, bouwmethode, functie en vorm.
Een heel bijzondere heuvel, wellicht zo’n tweeduizend jaar geleden opgeworpen,[1] is te vinden in Ohio, in Adams County en strekt zich uit langs de Brush Creek, op een punt dat ‘Three Forks’ heet, nabij afrit 1014. Deze formidabele heuvel staat bekend als the Great Serpent Mound. Het betreft een aarden wal die zo’n 381 meter lang is, een meter of zes breed en ongeveer 1,20 meter hoog, die zich door het landschap slingert. De wal lijkt op een slang die zich ontkronkelt en die daarbij het veelbetekenende aantal van zeven kronkels laat zien, terwijl er nog drie in de staart resten. Er bestaan vermoedens dat deze Effigy Mound, zoals terpen die een (dierlijke) beeltenis representeren genoemd worden, voor een ceremonieel doel is opgericht. Wie indertijd dit uitdagende karwei heeft ondernomen, is onbekend. Men vermoedt dat het een relict is van de zogenaamde Mound Builders (grafheuvelbouwers[2]), van wie het Adena-volk een belangrijke vertegenwoordiger is geweest. Onderzoek van de aarden wal heeft jammer genoeg geen dateerbare artefacten opgeleverd.
Het exceptionele van deze wal is niet van meet af aan onderkend. Tot 1886 was hij zwaar gehavend door schatzoekers en andere nieuwsgierigen. Ook bodemerosie had haar partij meegeblazen bij het verval. Op enig moment was er zelfs sprake van, dat er een korenveld op zou worden aangelegd. Gelukkig stak F.W. Putnam van het Peabody Museum van de Harvard University daar indertijd en bijtijds een stokje voor. Hij behoedde deze plek voor die rampzalige ingreep en herstelde hem.
Indrukwekkend is de kop van de slang: de wijd opengesperde kaken lijken een ei te willen grijpen en verslinden. De ellipsoïde die dit ei verbeeldt, bestaat uit een aarden verhoging die perfect regelmatig van vorm is en assen heeft van 48 x 24 x 1,2 meter. Op deze ellipsoïde ligt een cirkelvormige verhoging van door vuur aangetaste stenen, die vermoedelijk in het midden hebben gelegen, maar door een onwetend iemand, op zoek naar een schat wellicht, overhoop zijn gehaald (Squier & Davis 1998, 97). Het zijn deze geblakerde stenen die de hierboven genoemde hypothese van de ceremoniële functie hebben ingefluisterd.
Sommige onderzoekers veronderstellen een verband tussen de aarden slang in Adams County en het sterrenbeeld Draak. Met name de ster Thuban (Alpha Draconis) in dit sterrenbeeld zou belangrijk zijn, want vanwege de precessie van de aarde stond de noordelijke hemelpool zo’n 2700 jaar geleden in de buurt ervan. Thuban was toen de Poolster (nu is Polaris dat - Wikipedia). Een verband tussen het sterrenbeeld Draak en door mensen opgerichte bouwwerken is minder onwaarschijnlijk dan je op het eerste gezicht zou zeggen. Ik herinner me van een bezoek aan de piramides van de Zon en de Maan in de ruïnestad Theotihuac in de buurt van Mexico-City, dat de gids vertelde over het verband tussen dit sterrenbeeld en het grote aantal nog niet opgegraven tempelruïnes dat zich kilometers ver de jungle in slingerde. Het heeft er alle schijn van, dat zich op die weidse plek een afspiegeling bevindt van Draco, gevormd door de lijnen die te trekken zijn tussen de vele tempels die er moeten hebben gestaan en nog staan. Overwoekerde ruïnes konden zelfs getraceerd worden door het sterrenbeeld als plattegrond voor de vermoedelijke vindplaatsen te gebruiken. De piramides die tot nu toe aan de natuur ontworsteld zijn, passen in ieder geval precies op corresponderende plaatsen van het sterrenbeeld Draak.
In het verlengde van bovenstaande astronomische invalshoek zijn er onderzoekers die in de ellipsoïde die op het punt staat door de slang verorberd te worden (of misschien wel uitgespuugd!) dan ook geen ei zien, maar eerder de zon. Dat de zon in vroegere culturen en religies een niet te overschatten rol speelde, zal door niemand worden betwist, want overal ter wereld zijn daar indrukwekkende relicten van bewaard gebleven. Een simpele zoekopdracht in Wikipedia met het trefwoord ‘zonnegodsdienst’ levert een overvloed aan voorbeelden op.
Vooralsnog blijf ik met minstens één intrigerende vraag zitten. Op Wikipedia wordt melding gemaakt van een mogelijke relatie tussen the Great Serpent Mound en de solstitia (zonnewenden) en equinoxen (dag- en nachteveningen) van de zon. Daar zou ik wel eens meer over willen weten. Ik wil graag aannemen dat dat verband er is, want op andere plaatsen, bijvoorbeeld in de Mexicaanse ruïnestad Chichén Itzá blijkt er een verbluffende relatie te bestaan tussen astronomische omstandigheden en architectonische bijzonderheden van de piramide van Kukulcan (Van der Voort 2012, 113-117). Ik nodig degene die daar gedetailleerder over kan vertellen graag uit om niet alleen mij, maar ook de lezers van Litteratura Serpentium daarover te informeren. Ook als u ooit een bezoek aan the Great Serpent Mound hebt gebracht, zou ik daar graag uw bevindingen over willen lezen.
Intussen is het gevaar voor the Great Serpent Mound nog niet verdwenen. Zijn het vandaag de dag niet onwetendheid en natuurkrachten die dit unieke monument bedreigen, nu komt het gevaar vanuit dezelfde hoek waar alle moderne vooruitgang – dus afbraak van het oude – aan te danken en te wijten is: geld! Landontwikkelaars azen op dit unieke stuk natuur om money te maken door er een kunstmatig meer aan te leggen met een resort voor de happy few, en ontginningsmaatschappijen zouden er graag naar olie, gas en uranium willen boren (Zimmerman 1996, 106). Hopelijk wordt daar opnieuw en op tijd een stokje voor gestoken en wordt het gebied met dit unieke relict op de Werelderfgoedlijst van Unesco gezet. In ieder geval zijn de eerste stappen daartoe al gezet (Historic Site Management Plan for Serpent Mound). Laten we hopen dat die niet te laat komen.
[1] Het laatste woord over de onstaansdatum is nog niet gesproken. Diverse wetenschappelijke onderzoeken, zelfs soortgelijke op basis van de bekende C14-methode, komen tot verschillende bevindingen: van 300 vóór Christus tot 1000 erna (Internetreferentie 3).
[2] Zo worden de volkeren genoemd die tussen 1000 voor Chr. en 1200 na Chr. leefden in de huidige Verenigde Staten. Er is erg weinig over bekend.
